ازن (ozone) به دلیل مزایای گسترده آن کاربرد ویژه ای در استخر پرورش آبزیان دارد. ازن یک ماده اکسید کننده بسیار قوی ضد عفونی کننده هست و نقش بسزایی در جلوگیری و حذف بیماری‌های ماهی در مکان های پرورش آبزیان دارد. علاوه بر افزایش سطح اکسیژن محلول در آب، آلاینده های آلی را نیز اکسید می کند. با استفاده از ازن ژنراتور می توان به میزان مشخص و به صورت اتوماتیک ازن را به سیستم تزریق کرد.
این ماده موجب گندزدایی و اکسایش آلاینده‌های موجود در آب، از بین رفتن ویروس‌ها، باکتری‌ها، قارچ ها و پروتوزوآ می‌شود. این ماده در مقابله با استرپتوکوکوس‌های موجود در محیط پرورش اثر بسیار مطلوبی دارد. استفاده از ازن موجب افزایش رشد ماهی و کاهش استفاده از داروها و آنتی‌بیوتیک ها در آبزی‌پروری می‌شود.
روش های استفاده از ازن ژنراتور در استخر های پرورش آبزیان
شستشوی آبزیان
اگر ماهی یا میگو پس از صید یا برداشت با آب ازن زده شده شستشو شود، ماندگاری آن به دلیل کاهش بار میکروبی افزایش می‌یابد. که این افزایش زمان را 5 روز گزارش کرده‌اند. کیفیت میکروبی آب دریایی که شامل باکتری هایی نظیر باسیلوسTyphus و باسیلوس Coli بوده است را با استفاده از ازن، به کیفیت میکروبی آب آشامیدنی تبدیل کرده است. تماس آب حاوی ازن با سخت پوستان دریایی هیچ تاثیری بر طعم یا ظاهر آن ها ندارد. ازاین‌رو پیشنهاد کرد برای کم کردن بار آلودگی سخت پوستان دریایی از آب سرد شده ی حاوی ازن استفاده شود.
استفاده از یخ حاوی ازن برای خنک سازی ماهی
استفاده از یخی که از آب ازن زده شده تهیه شده است، ضمن کاهش بار میکروبی باعث طولانی تر شدن زمان نگهداری ماهی و میگو می‌شود. مطالعه ی انجام شده در این خصوص نشان می دهد که استفاده از یخ حاوی ازن در کاهش شمارش کلی میکروب‌ها تأثیر بسزایی دارد. در این مطالعه تعداد کل باکتری ها بعد از 12 روز نگهداری ماهی با یخ معمولی و یخ حاوی ازن به ترتیب 2800000 و 90000 شمارش شده است.
اگر ماهی تازه در زیر یخ حاوی ازن نگهداری شود، کیفیت خوراکی خود را به مدت 12 – 16 روز حفظ می‌کند. همچنین کیفیت ماهی تازه‌ای که در یخ تولیدی از آب کلر زده شده نگهداری شده بود، بعد از 8 روز غیر قابل خوردن گزارش شده است. استفاده از ازن در خنک سازی و ذخیره ماهی سفید می تواند عمر ماندگاری آن را تا 50 درصد افزایش دهد.
گندزدایی سطوح و تجهیزات فرآوری
بررسی ها نشان داده است که ازن 52 درصد قوی تر از کلر در نابودی میکروارگانیسم ها عمل می کند و سرعت نابودی آن بیش از 3 برابر کلر است. استفاده از ازن سطح ایمنی محصول را در برابر باکتری های بیماری زا افزایش می‌دهد. در زمان استفاده از ازن در نظافت و گندزدایی واحدهای فرآوری آبزیان اقدام های زیر را باید انجام داد:
- تمیز کردن سطوح و تجهیزات از باقی‌مانده های ماهی و میگو
- پاشش آب ازن دار به سطوح و تجهیزات بدون استفاده از سایر مواد شیمیایی گندزدا
تصفیه‌ی فاضلاب واحدهای صنایع شیلاتی
فاضلاب واحدهای صنایع شیلاتی، مخصوصا واحدهایی که در فرآوری محصول از مقادیر زیادی آب استفاده می کنند (مانند کارخانه‌های تولید سوریمی و کنسرو ماهی)، دارای مقدار زیادی خون، چربی، پروتئین و … است. BOD و COD فاضلاب این کارخانه ها بسیار زیاد است و برای کاهش آن ها اقدام های مناسبی باید صورت گرفت. ازن می تواند همراه با دیگر روش های فیزیکی و شیمیایی، فاضلاب واحدهای صنایع شیلاتی را به راحتی تصفیه کند.
مزایای استفاده از ازن در استخر پرورش آبزیان
برای دست یابی به بالاترین حد بازماندگی در مراکز تکثیر ماهی و میگو، آب ورودی باید تمیز و عاری از میکروارگانیسم ها و دیگر آلودگی‌ها باشد. ازن باعث ضدعفونی آب ورودی به حوضچه ها شده و موجب افزایش درصد بازماندگی و حذف مواد شیمیایی برای آماده سازی آب می‌شود. همچنین می‌تواند مقدار اکسیژن حل شده در آب را افزایش دهد و در قیاس با کلر که برای حیات ماهی مشکل‌آفرین است مخاطره ای را در بر ندارد. در پرورش میگو ازن باعث حذف ویبریوها (که عامل بیماری در پرورش میگو هستند) می‌شود. آب ازن زده شده به آب دریا موجب سالم ماندن میگوی پرورشی می‌شود.
- جایگزین نمودن ازن به جای هر ماده ضدعفونی کننده دیگر
- از بین بردن کامل انگل، ویروس، قارچ، تخم خزه و جلبک و تمامی میکرو ارگانیسم ها
- گندزدایی و تصفیه آب استخرهای پرورش و تکثیر آبزیان (ماهی، میگو، جلبک، زالو و…)
- استفاده در سیستم های مدار بسته بجای استفاده از UV
- استفاده بهینه از آب استخر در صورت سیرکولاسیون آب
- بهبود کیفیت آب و افزایش مقدار رشد آبزیان
- کاهش بیماری‌ها و حذف مواد شیمیایی و داروها
- بی خطر بودن برای موجودات زنده
- افزایش اکسیژن محلول در آب و ORP (پتانسیل احیایی اکسیژن)
- انعقاد اجرام کلوییدی ۳۰-۱ میکرون و جداسازی آن ها در بیوفیلترها
- کمک به حذف آمونیاک و افزایش کارایی بایوفیلتر
- جداسازی نیتریت در سامانه های مداربسته از طرق اکسایش آن
- کاهش بیماری های ماهی و CIP استخرها
- شستشوی آبزیان و افزایش ماندگاری آن به دلیل کاهش بار میکروبی
- استفاده از یخ حاوی ازن برای خنک‌سازی آبزی به صورت استریلیزه
- حذف بوی نامطبوع آبزی در کارخانه های فراوری
- ضدعفونی فیله، سطوح و تجهیزات فرآورش از تمامی پاتوژن ها
- پاشش آب حاوی ازن به سطوح و تجهیزات بدون استفاده از دیگر مواد شیمیایی/گندزدا
- تصفیه فاضلاب واحدهای فرآوری و کاهش BOD وCOD
