توقف رشد و تکثیر و نیز فعالیت باکتری ها با ازن، پروسه پیچیده ای است، زیرا ازن به ساختار های مختلف سلولی از جمله پرروتئین ها ، لیپیدهای غیر اشباع و آنزیم های تنفس در غشای سلولی ، پیتید و گلیکان ها در غلاف سلولی و اسپور ، آنزیم ها و اسید های نوکلئیک موجود در سیتوپلاسم، پروتئین ها و کپسیدهای ویروسی حمله می کند.
برخی کارشناسان اینگونه نتیجه گیری کرده اند که ازن به شکلی، مهم ترین و اصلی ترین عامل متوقف کننده مناسب میکروارگانیسم هاست، حال آنکه برخی دیگر بر خاصیت اکتیویته آنتی باکتریال محصولات جانبی حاصل از تجزیه ازن مانند HO3-O2-OH تاکید می ورزند.
مکانیسم عمل ازن بر روی باکتری ها
باکتری ها میکروارگانیسم های کوچکی می باشند که دارای ساختمان ساده و ابتدایی می باشند. موکول ازن با اکسید کردن گروه های سولفیدریک پروتئینی سلول باکتری را غیر فعال می کند. در دزهای بالاتر با حمله به جداره ی سلول باکتری موجب از هم گسیختگی و پارگی دیواره و غشاء خارجی و مرگ باکتری می شوند.
مکانیسم عمل ازن بر آنزیم ها
بررسی ها نشان داده است که کلرین به صورت انتخابی آنزیم های خاصی را انتخاب و نابود می سازد، در حالیکه ازن به عنوان یک اکسیدانت پروتوپلاسمی بررگ عمل می کند. در مورد ختلال در سیستم آنزیم های دهیدروژناسیونی، ازن با تداخل و نفوذ در سیستم تنفسی سلول های گونه E.coli، آنها را نابود می سازد.
تاثیر ازن بر قارچ ها
از طریق از بین بردن پروتئین های پوشش اسپور باعث نابودی آنها می شود. گاز ازن ممکن است باعث تغییر در برخی از خصوصیات پلیمرهای پلاستیکی مورد استفاده در مواد مورد استفاده در بازدارندگی، خصوصیات تغییردر نظیر بندی بسته مکانیکی، فیزیکی، ساختاری و یا تجزیه شیمیایی پلیمرها گردد. میزان کارایی گاز ازن را می توان با درجه حرارت، میزان غلظت مصرفی و ترکیب کردن این روش با سایر روش های فیزیکی و شیمیایی و بررسی عوامل مهمی نظیر PH افزایش داد. استفاده از ازن به دلایل قدرت و سرعت بالا به عنوان یک ماده ضد میکروبی، سبب افزایش عمر ماندگاری محصولات شده است که در نهایت منجر به
افزایش کیفیت و سود اقتصادی بیشتر می شود و از آن میتوان به عنوان یک روش کار آمد درجهت امنیت غذایی بیشتر در صنایع مختلف استفاده نمود. بهینه سازی استفاده از ازن با توجه به منبع و غلظت موثر، مدت زمان کارآمد و وسیله مناسب و روش استفاده، از جمله چالش های پیشروی این ماده ضدعفونی کننده می باشد.
